شواهد چینه نگاری و پدوژنیک در تکوین لندفرم های شرق اصفهان

خاکها، لندفرمها و رسوبات دریاچه ای مناطق خشک شواهد محیطی گذشته را حفظ کرده و بنابراین شاخصهای مناسبی جهت بررسی تکوین فاکتورهای موثر در تکوین لنداسکیپ های این مناطق ارایه می کند. منطقه اصفهان به عنوان قطب کشاورزی و صنعتی ایران دارای اهمیت بوده و شرق اصفهان به عنوان یکی از کانونهای بحران زیست محیطی کشور مطرح است با این وجود تا کنون مطالعات اندکی درباره تغییرات محیطی گذشته این منطقه صورت گرفته است. این تحقیق با اهداف شناسایی لندفرمهای موجود در منطقه و نقشه برداری از سطوح ژیومرفیک، مطالعه چگونگی تشکیل و تکامل خاکها در لندفرمهای مختلف و بازسازی شرایط محیطی، رسوبگذاری و اقلیمی منطقه با توجه به امکانات موجود صورت گرفت. جهت رسیدن به اهداف فوق در ابتدا لندفرمها و سطوح ژیومرفیک با استفاده از تفسیر عکسهای هوایی و تصاویر ماهواره ای شناسایی و تفکیک شدند. 11 پروفیل خاک بر روی لندفرمها و سطوح ژیومرفیک و 8 مقطع بر روی لنداسکیپ قدیمی منطقه مطالعه شدند. نتایج این تحقیق نشان می دهد. تکتونیک نقش اصلی در تکوین مخروطه افکنه ها ایفا کرده است اما تغییرات اقلیمی با اثر بر پوشش گیاهی و دبی جریانات در تکوین سطوح ژیومرفیک در نسل جدید مخروطه افکنه ها موثر بوده است. مطالعه پدولوژیکی دلالت بر وجود خاکهای قدیمی مدفون و رلیکت به ترتیب در سطوح ژیومرفیک qf1 و qf2 دارد.اما سطح ژیومرفیک qf3 فاقد تکامل پدوژنیکی می باشد. مورفولوژی کربنات ها در سطوح ژیومرفیک به خوبی سن نسبی سطوح ژیومرفیک را نشان داد. توزیع شوری، یونهای محلول و گچ در منطقه مورد مطالعه شدیدا تحت تاثیر موقعیت ژیومرفیک و هیدرولوژی لندفرم قرار دارد. ترکیب ایزوتوپی کربن در کربنات های پدوژنیک نشانگر آنست که در زمان تکامل خاکها و تشکیل کربنات های پدوژنیک گیاهان c4 پوشش گیاهی غالب منطقه مورد مطالعه را تشکیل داده است. بنظر میرسد این گیاهان به شکل علفزار و با تراکم زیاد سبب پایداری لنداسکیپ و ایجاد شرایط مناسب برای تکامل پدوژنیکی شده اند. معادلات ایزوتوپی دماهای گذشته هم نشان می دهد در زمان تشکیل کربنات های پدوژنیک میانگین دمای منطقه به شکل قابل ملاحظه ای کمتر بوده است. مطالعه کانی شناسی افقهای تجمع کربنات ها و رس نشان داد افقهای پتروکلسیک دارای مقادیر بیشتر اسمکتیت و مقادیر کمتر پالیگورسکایت هستند که این امر با نتایج آانالیز ایزوتوپی اکسیژن و وجود ایزوتوپهای سبکتر همخوانی دارد. همچنین افقهای آرجیلیک در سطح qf1 دارای اسمکتیت و در سطح qf2 حاوی پالیگورسکایت زیادی هستند که می تواند نشانگر هوادیدگی و سن بیشتر سطح ژیومرفیک qf1 باشد. مطالعه چینه نگاری تغییرات محیطی منطقه مورد مطالعه از محیط دریاچه ای تا محیط رودخانه ای ،پدوژنز و رسوبگذاری بادی را نشان می دهد